Page 204 - İBG 2021 Faaliyet Raporu

Gülçin Çakan Akdoğan, Yürütücü: Neşe Atabey, TÜBİTAK 1001, Ref: #119S698, 2020-2022): Kanser hastalarında tümör hücrelerinin primer tümörden ayrılarak farklı dokulara metastaz yapması, hastalığın yayılmasına neden olmakta ve tedavi direncine de neden olmaktadır. Dolaşıma geçen ve burada hayatta kalabilen az sayıdaki dolaşımdaki tümör hücreleri, metastatik nodüllerin oluşumunda önemli rol oynamaktadır. Dolaşımdaki tümör hücrelerinin hedef organlara metastaz mekanizmaları ve hedef organ tercihini düzenleyen mekanizmalar iyi anlaşılmamıştır. Bu proje kapsamında hepatoselüler karsinomada (HCC) vasküler invazyon ve kolorektal kanserinde (CRC) karaciğer metastazı gelişiminde c-Met aktivasyonunda karaciğer mikroçevresinin rolü ve karaciğerdeki mikroçevre değişikliklerinin c-Met aktivasyonuna etkisi 3D-kokültür sistemlerinde, zebra balığı modelinde ve hasta dokularında yüksek çıktılı protein analizleri (RPPA) ile incelenmesi hedeflenmiştir. Proje kapsamında kanser hücrelerinin karaciğer hedef organına metastazı zebrabalığı modelinde incelenmektedir.
Oftalmoloji Alanında Kullanılacak Yeni Biyofarmasötik Ürün Geliştirilmesi İçin Bilimsel ve Teknolojik İş Birliği Projesi (Araştırmacı: Gülçin Çakan Akdoğan, Yürütücü: Sibel Kalyoncu Uzunlar, VSY Biyoteknoloji, Ref: #IBG-002, 2020-2022): Bu proje, İBG’nin tamamen endüstri özkaynaklarıyla desteklenen ilk projesidir. Projenin Ar-Ge çalışmaları İBG’de gerçekleştirilecek olup proje sonunda teknoloji transferi ile endüstri partnerimiz VSY Biyoteknoloji’ye aktarılacaktır. Projenin amacı, oftalmoloji (göz hastalıkları) alanında kullanılmak üzere yeni biyoüstün antikorlar geliştirmektir. Proje kapsamında üretilen antikorların in vitro
testlerinden sonra zebrabalığı angiyogenze ve hastalık modellerinde testleri yapılmaktadır. İn vivo testler sonucunda en etkin varyantlar belirlenmiştir.
İlaca Bağlı Karaciğer Hasarı (DILI) Test Platformu Olarak Özgün Zebrabalığı Transgenik Modellerinin Geliştirilmesi (Danışman: Gülçin Çakan Akdoğan, Yürütücü: Çiğdem Karakoyun, TÜBİTAK-BİDEB 2218 Doktora Sonrası Araştırmacı Destekleme Fonu, 2021-2023). İlaca bağlı karaciğer hasarı (DILI), ilaç etken maddeleri veya bunların metabolitlerinin karaciğer hücrelerinde sebep olduğu toksisite sonucu gerçekleşir. DILI riskinin erken evrede saptanması ilaç endüstrisi ve hasta sağlığı için önemli bir konu olup, yüksek maliyetli preklinik testler öncesinde ilaçların DILI etkisini öngörebilecek, hızlı ve hassas modellerin ve test yöntemlerinin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalarda DILI’ye özgüllük ve hassasiyet anlamında avantajlı yeni biyobelirteçler belirlenmiş ve in vivo modellerde bu belirteçlerin izlenmesi önem kazanmıştır. Proje kapsamında DILI biyobelirteçlerinin seviyesini erken haber verecek sensör transgenik balıklar geliştirilmiştir. Bu balıkları kullanarak bir test platformu oluşturulması çalışmaları devam etmektedir.
196 Faaliyetlere İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler