Page 203 - Faaliyet Raporu 2022

çoğaltılarak uygun koşullarda İzmir Bornova Veteriner Kontrol Enstitüsü’ne gönderilmiştir. Bu süreçten sonra aşı formülasyonun belirlenmesi ve test edilmesi adına mikronötralizasyon çalışmaları İBG’de gerçekleştirilmiştir. Proje sonucunda test edilen aşı formülasyonunun, bu yıl piyasada dolaşımda olan, Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen suşlar ile oluşturulmuş aşı ile kıyaslandığında benzer ya da daha iyi sonuçlar verdiği görülmüştür. Ocak 2023 tarihinde sona erecek projenin sonuç raporu hazırlıkları devam etmektedir.
2018-2019 ve 2019-2020 sezonlarında Ege Bölgesinde görülen mevsimsel influenza A virüslerinde ortaya çıkan genetik varyasyonların ve olası gen takası olgusunun değerlendirilmesi (Yürütücü: Zeynep A. Koçer, Araştırmacılar: Prof. Dr. Ayça Arzu Sayıner, Uzm. Dr. Özgür Appak, DEÜ-BAP, Ref: #2020.KB.SAG.034, 2021-2022): Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, mevsimsel influenza virüsleri her yıl dünya genelinde 3-5 milyon arası bireyde şiddetli rahatsızlığa yol açmakta, bu vakalardan 290.000 ile 650.000’i maalesef ölümle sonuçlanmaktadır (DSÖ, 2018). Her ne kadar mevsimsel influenza virüslerine karşı kullanılan mevcut bir aşı olsa da influenza virüslerinin enfeksiyon döngüleri (Chambers vd., 2014; Broberg vd. 2015, Kim vd., 2018) ve aşı geliştirme işlemleri sırasında beklenmedik genetik değişimlere uğraması (Parker, vd., 2016, Kim vd., 2018), mevcut aşıların beklenen verimi gösterememesine neden olmaktadır. Yeni nesil dizileme teknolojisinin günümüzde yapılan bilimsel çalışmalara daha fazla dahil olmasıyla, virüs genomunda ortaya çıkan majör varyasyonların yanı sıra minör varyasyonların tespiti de kolaylaşmıştır. Öyle ki, yapılan bazı
çalışmalarda, virüsün bağışıklık sisteminden kaçmasını sağlayan antijenik değişimlerde ve virüs geçişkenliğini arttıran mutasyonlarda virüs popülasyonundaki minör varyasyonların önemli bir role sahip olduğu gösterilmiştir (Poon vd., 2016; Dinis vd., 2016). Dolayısıyla, bu genetik değişimlerin yakın takibi, üretilen aşıların içinde yer alan influenza suşlarının doğruya en yakın seçilmesinde ve daha etkili antivirallerin geliştirilebilmesinde oldukça önemlidir. Bu çalışma kapsamında, 2018-2020 yılları arasında ülkemizde dolaşımda olan mevsimsel H1N1 ve H3N2 virüslerinin genomlarında ortaya çıkan genetik varyasyonların yeni nesil dizileme yolu ile saptanması; saptanan bu varyasyonların genomdaki lokasyonlarına dayalı in silico yapısal analizlerinin gerçekleştirilmesi ve tüm genom dizilemesi yapılan her bir virüse özgü gen segmentlerinin filogenetik kökenlerine bakılması amaçlanmaktadır. Filogenetik analizler, influenza sezonu sırasında H1N1 ve H3N2 virüsleri arasında ko-enfeksiyona dayalı gen takası olgusunun ne sıklıkla görüldüğünün ve hangi gen kombinasyonlarının daha avantajlı olduğunun anlaşılması açısından önemli olacaktır. İnsanlarda mevsimsel influenza hastalığına yol açan bir diğer virüs olan influenza B virüsleriyle influenza A virüsleri arasında gen takası görülmediğinden, influenza B virüsleri çalışma kapsamında yer almamaktadır. Bu projeden elde edilecek çıktılar, influenza A virüslerinin genomlarında görülen antijenik ve genetik değişimlerin mevcut antiviral ve aşıların daha etkin tasarlanabilmesine olanak sağlayacaktır.
2021 Nisan ayında başlanan projede, 2018-2019 influenza sezonunda ve 2019-2020 influenza sezonunun ilk aylarında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
196 Faaliyetlere İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler